تکامل در زمان ظهور 

 از منظر شیعه تکاملی که در زمان ظهور حضرت مهدی(عج) رخ می‌دهد، تکاملی همه جانبه خواهد بود. چه در عرصه‌ی اجتماعی و چه در عرصه‌ی عقلانی، بشریت با یک جهش و خیزش مواجه می‌شود و در نتیجه‌ی حکومت واحد جهانی امام، تمام ظرفیت های مادی و معنوی جهان و بشریت به ظهور و فعلیت خود می‌رسد.

تکامل عقول در زمان ظهور حضرت مهدی

مطابق با آیات و روایات شیعه، در زمان ظهور امام زمان(عج) با توجه خاص و عنایت ایشان و همچنین تشنگی انسان‌ها در فهم معارف، این تکامل عقلانی اتفاق افتاده و ظرفیت‌های پنهان عقل بشری مکشوف و فعال می‌شود. امام باقر(علیه السلام) فرموده‌اند که زمانی که امام زمان(عج) قیام می‌کند، دست خود را بر سر بندگان می‌کشد در نتیجه عقول و آرزو‌های آنها کامل می‌شود. صرف نظر از تفاسیر متعددی که در مورد این سخن امام ارائه شده است، جوهره و ماهیت کلی این سخن این است که با توجه امام عصر(عج) به مردم زمان خود و عنایت الهی حالتی در آنها پدید می‌آید که منجر به نوعی تکامل معنوی در عقل و باطن آنها می‌شود. این تکامل قطعا تکاملی خاص است، چراکه تکامل عمومی و تدریجی اذهان بشری در طول زمان اتفاق افتاده است و بدون توجه ویژه‌ی امام نیز به مسیر خود ادامه داده است. لذا می‌توانیم تکامل خاص و ویژه‌ای را از منظر پیشوایان شیعه در مورد افراد عادی بشری در زمان ظهور حضرت مهدی(عج) قائل شویم که صرفا با توجه امام و عنایت حق امکان پذیر است و منحصر و مختص به آن زمان است.

در مذهب شیعه 12 امامی، تکامل موعود و جهان زمان ظهور مشتمل بر یک تکامل همه‌جانبه و وسیع خواهد بود و منحصر بر تکامل اجتماعی و یا معنوی نمی‌شود. در اندیشه‌ی شیعه، در زمان ظهور امام زمان(عج) هم عقول و باطن انسان‌ها به نهایت رشد خود می‌رسد و هم جهان هستی در منتهای درجه‌ فعلیت خود قرار می‌گیرد. هم اجتماع انسان‌ها اصلاح می‌شود و هم فرهنگ و صنایع آنها در درجه‌ی بالای ترقی قرار می‌گیرد و این افق روشنی است که مذهب شیعه برای آینده‌ی جهان در نظر دارد

تکامل اجتماعی، فرهنگی و صنعتی

مطابق نظر شیعه تکامل اجتماعی در زمان ظهور امام زمان(عج) در ابعاد مختلفی اتفاق می‌افتد. این تکامل در زمینه‌ی عدل، قسط و عدالت اجتماعی به معنای کامل اتفاق افتاده و درعین حال تکامل فرهنگی، صنعتی و .. نیز به نهایت خود می‌رسد. چنانکه در روایات ائمه معصومین(علیهم السلام) بیان شده که در زمان ظهور امام زمان(عج) بینایی و شنوایی علاقه مندان ایشان چنان می‌شود که در هر نقطه‌ای سخن می‌گوید، می‌توانند همه‌ی سخنان او را شنیده و او را ببینند. و یا بیان شده که در آن زمان مومنی که در شرق زندگی می‌کند می‌تواند برادر ایمانی خود در مغرب را ببیند و بالعکس. این چنین آیاتی را هم می‌توان بر پیشرفت معنوی بشر و توانایی‌های معنوی و روحانی او تفسیر کرد و هم اینکه می‌توان آن را به پیشرفت ادوات صنعتی و تکنولوژی تعبیر کرد.

در عین حال روایاتی که دلالت بر پیشرفت عمرانی جهان و آبادی کره‌ی زمین وجود دارد نیز دال بر تکامل فیزیکی و کیهانی است. روایاتی که تکامل روییدنی‌ها و خارج شدن گنج‌های مخفی زمین در دوران ظهور را بشارت می‌دهد، ازجمله‌ی این روایات است.

به هرحال آنچه مشخص است این است که در مذهب شیعه 12 امامی، تکامل موعود و جهان زمان ظهور مشتمل بر یک تکامل همه‌جانبه و وسیع خواهد بود و منحصر بر تکامل اجتماعی و یا معنوی نمی‌شود. در اندیشه‌ی شیعه، در زمان ظهور امام زمان(عج) هم عقول و باطن انسان‌ها به نهایت رشد خود می‌رسد و هم جهان هستی در منتهای درجه‌ فعلیت خود قرار می‌گیرد. هم اجتماع انسان‌ها اصلاح می‌شود و هم فرهنگ و صنایع آنها در درجه‌ی بالای ترقی قرار می‌گیرد و این افق روشنی است که مذهب شیعه برای آینده‌ی جهان در نظر دارد.